Sinds enkele maanden ben ik de trotse eigenaar van een tweede antieke naaimachine. Als het aan mij lag dan was die verzameling al een stukje groter maar dan krijg ik problemen met Philippe. Â Al denk ik wel dat die derde er zo maar eens zou kunnen komen wanneer hij even niet oplet ;o) Dit brengt me bij een vraag in quiltland steeds weer naar boven komt: met de hand? Of kan het toch ook met de machine? Voor mij persoonlijk is deze vraag vrij eenvoudig. Al meer dan twintig jaar maak ik al mijn quilts met de hand: stukje voor stukje, steek per steek, het aan elkaar zetten van de lapjes en het doorstikken van de lagen. Het gaat niet snel, maar juist die rust en de aandacht voor elke stof en elk steekje vind ik fijn.
Vaak wordt er gedacht dat deze opslitsing tussen hand en machine redelijk recent is ontstaan, bij het algemeen in gebruik komen van de elektrische naaimachine en de heropleving van het quilten, maar ik sluit me aan bij de quilthistorici die daar anders over denken. Het klopt natuurlijk dat, voor er naaimachines bestonden, quilts volledig met de hand werden gemaakt. Het is dus zonder twijfel de oudste en ook meest traditionele vorm. Maar het is niet juist om te veronderstellen dat machinale quilts ‘modern’ zijn. De eerste huishoudelijke naaimachines waren  in de tweede helft van de 19e eeuw immers al in gebruik. Handnaaimachines, en niet veel later ook trapnaaimachines, waren natuurlijk niet in elk huishouden aanwezig. Het was een hele investering om zo’n machine aan te schaffen en dat was niet voor elk gezin weggelegd. Voor de dames die wél zoveel geld konden (of mochten) uitgeven was een naaimachine dan ook een echt statussymbool. Vergeet die Porsche voor de deur, de echte rijken herkende je aan de Singer voor het raam! Het is dan ook logisch dat zij dit lieten zien en dus de machine gebruikten om quilts mee te maken. Die antieke quilt uit 1870 die je laatst nog op een tentoonstelling zag hangen kan dus even goed met de hand gemaakt zijn als met een machine waarmee jouw moeder ook nog leerde naaien!
Mijn studies geschiedenis maken dat dit soort histories rond alles wat met het traditionele te maken heeft, me zo aanspreken. Kolonisten op weg naar een nieuw leven en een nieuwe wereld in een huifkar of blokhut vol prachtige quilts, ik zie het zo voor me. Maar was het wel zo romantisch als het lijkt? Was het maken van quilts voor die kolonisten niet eerder een noodzaak, waarbij ten volle gebruik werd gemaakt van restjes stof omdat nieuwe dekens, gordijnen of kleding te duur waren?
Het maken van quilts was, denk ik, vaak eerder een must dan een hobby en ik kan me goed voorstellen dat niet elke huisvrouw of dochter graag quiltte, maar dat zij het zagen als een ‘dagelijks’, misschien zelfs vervelend karwei dat moest gebeuren, zoals sokken stoppen of de was doen. Zij naaiden misschien liefst zo snel mogelijk de stoffen aan elkaar, zonder speciaal patroon of specifieke kleurverdeling, zodat ze er niet te lang aan bezig moesten zijn. Anderen maakten er dan weer een waar kunstwerk van, met de middelen die ze hadden. Ik zou ze het graag willen vragen, maar mijn teletijdmachine werkt voorlopig nog niet optimaal ;o)
Uuuuuren kan ik er naar kijken, naar die antieke quilts en naar de gebruikte stoffen, de quiltsteekjes, de blokken,… Hoewel de maaksters niet per se een speciaal patroon of spectaculaire kleurencombinaties gebruikt hebben, zijn de quilts zo mooi omdat ze gebruikt, verwassen en versleten zijn. Het groen en rood is zo fel niet meer en helder paarse stoffen zijn vaak bruin geworden. Wat me opviel was dat je in veel quilts terugziet dat de maakster niet de middelen had zoals wij die nu hebben. Er was geen quiltwinkel ‘om de hoek’ waar snel iets bijgehaald kon worden als het op was, geen fat quarter waarvan maar een deel gebruikt werd en de rest bleef liggen om misschien nooit gebruikt te worden, geen meters stof voor een mooie ‘effen’ rand. In tegendeel: in veel blokken zie je dat er lapjes van dezelfde stof aan elkaar genaaid zijn, zodat er een lapje ontstond dat groot genoeg was om nog net die laatste strook uit te halen of dat een achtpuntige ster zeven dezelfde en één andere punt heeft. Omdat de stof op was? Omdat de dochter het later op de avond af maakte en deze stof mooier vond?
Is dit erg? Nee, ik vind het charmant en interessant om naar te kijken. Ik vraag me af hoeveel mensen dat tegenwoordig nog doen, een ander lapje gebruiken of stukjes stof aan elkaar naaien in plaats van naar de winkel gaan of via internet een nieuw lapje bestellen? Ik zag het in een antieke quilt op de beurs van Sainte-Marie- aux-Mines en was bijzonder gecharmeerd door de eenvoud en de historie die achter dit ene kleine detail zit.  Ik heb het in elk geval eens geprobeerd in één van mijn komende patronen! Misschien worden binnen 100 jaar over deze quilt ook wel verhaaltjes geschreven :o)
Veel quiltplezier!
Ellen  –   Ellie’s Quiltplace
Blij dat jij eens aanhaalt dat er van zodra er naaimachines beschikbaar waren, er ook quilts mee gemaakt werden. Ik quilt eerder met de machine, maar maak ook af en toe werkstukken met de hand (vooral needleturn applique vind ik fijn). Ik vind het telkens zo spijtig als ik de opmerking hoor “ik maak echte quilts, dus met de hand” Beide methodes hebben hun plaats en hun waarde.
Vorig jaar nog, bij het maken van het mysterie van Bonne Hunter 2015, Allietare, heb ik lapjes aan elkaar gezet tot een grotere omdat ik geen grotere had. Ik vind het prachtig geworden, nog meer stukjes. Ik werk voor het aan elkaar zetten juist graag met de machine en voor het doorpitten grasg met de hand. Het begint nu wel op te stapelen, dus ik ga ook quilten met de machine om dingen af te krijgen….